Battlefield tour Ieper

IEPER (BE) – Over de Eerste Wereldoorlog, ook wel de Grote Oorlog genoemd, is in Nederland niet zo veel bekend. Waarschijnlijk omdat Nederland in die periode (1914-1918) neutraal was. Tijd voor mijn reisgenoot (ex-kamergenoot en KFOR veteraan) en mij om ons in de geschiedenis van, met name, de slagen om Ieper nader te verdiepen.

Het is niet de eerste keer dat ik in Ieper ben, voor mijn reisgenoot wel. Toch blijven de musea, begraafplaatsen en stille getuigen van deze verwoestende oorlog indrukwekkend.
Aan het einde van de vrijdagmiddag komen we aan op de Grote Markt in Ieper. We kunnen de auto vlak voor het hotel parkeren. Het is druk. Dat komt mede omdat het in 2018 100 jaar geleden is dat de Grote Oorlog beëindigd werd. Eerst maar eens inchecken en een hapje eten. Voor de zaterdag hebben we diverse bezoeken aan musea en begraafplaatsen gepland.

Als we om 10:00 uur bij de Lakenhal zijn, gaat het museum “In Flanders Fields” net open. Als eerste worden we geconfronteerd met het metershoge gedicht “In Flanders Fields” van de Canadese arts John McCrae. Toen ik het museum in 2005 voor het eerst bezocht, was het al een interactief museum met een mooie (wisselende) collectie. Nu, in 2018, is het natuurlijk nog steeds interactief. Met veel films, kleine audio presentaties en heel veel historische stukken hebben we hier enorm van genoten.

Aan de overkant van de Lakenhal (in de Coomanstraat) zien we het Ypres War Victims Monument, één van de talloze monumenten te nagedachtenis aan de gevallen burgers en militairen. Het is sowieso indrukwekkend om te zien hoe men hier de gevallenen nog steeds herdenkt.
We vervolgen onze weg via het Vandenpeereboomplein naar de Saint George’s Memorial Church. Het bijzondere van deze kerk is dat hij vol hangt met plaquettes ter herinnering aan een bepaalde groep gevallenen. Zo is er bijvoorbeeld een plaquette voor gevallen leerlingen van bijvoorbeeld de The Portsmouth Grammar School of van de mannen van een brandweerkorps uit een willekeurig Brits dorp. Het zijn allemaal herinneringen omdat een bepaalde groep mensen zich zo verbonden met elkaar voelden, dat ze ook als groep wilden meevechten aan de beëindiging van de Grote Oorlog.

We halen in het gezellige centrum bij één van de supermarkten een eenvoudige lunch en stappen in de auto om naar één van de meest indrukwekkende begraafplaatsen in de omgeving te gaan. We rijden naar Tyne Cot Cemetary net buiten Passendale.

Tyne Cot is de grootste Common Wealth begraafplaats ter wereld met de laatste rustplaats van meer dan 11.900 gevallen militairen. Er is een klein bezoekerscentrum (met sanitair) aanwezig waarna je via een mooie (en korte) wandelroute om de begraafplaats heen, bij de hoofdingang uitkomt. Wanneer je helemaal naar het einde wandelt, kom je bij de herdenkingsmuur, waar nog eens de namen van 35.000 militairen staan, die niet terug gevonden zijn.

We treffen het met het weer en stappen in de auto richting Zillebeke. Daar is het Hill 62 Sanctuary Wood museum. Hier vind je vele oude relikwieën uit de Eerste Wereldoorlog en heeft men getracht om de loopgraven na te bouwen. Het loopgravenstelsel is volledig toegankelijk en in het museum zelf is bijzonder veel (3D) foto materiaal dat een goede indruk geeft hoe het leven in een loopgraaf geweest moet zijn.
Loop je wat rond in de directe omgeving, dan zijn daar nog een gedenk monument voor Canadese gesneuvelden en een kleine Common Wealth begraafplaats.

We zijn niet door gereden naar Hill 60, een andere bekende heuvel in de omgeving van Zillebeke, vanwaar de geallieerden een goed overzicht over de Duitse linies hadden.
Nadat de Duitsers de heuvel op de Canadezen veroverd hadden, gingen Britse genisten aan de slag om een tunnelcomplex onder de heuvel te graven. Hierin werden diverse mijnen geplaatst die uiteraard tot ontploffing werden gebracht. Wil je de kraters van deze actie zien, rijd dan naar de Zwarteleenstraat.

Omdat het ook een gezellig uitje moet zijn, rijden we terug naar Ieper en nemen stelling op één van de terrasjes. Hier winnen wij het gevecht van een uitstekend diner. We wandelen vervolgens naar de Menenpoort om daar de dagelijkse Last Post mee te maken.
Het bijzondere van deze herdenking, zoals wij dat eens per jaar op 4 mei doen, is dat men hier al sinds 1928 iedere dag om 20:00 uur herdenkt! En nog dagelijks zijn hier afvaardigingen van scholen en andere Britse groeperingen, die een krans leggen na de twee minuten stilte.
De Menenpoort is overigens ook één groot monument met daarop de namen van 54.896 vermiste militairen van het Britse Gemenebest.

Na deze indrukwekkende ceremonie wandelen we terug naar ons hotel en onder het genot van enkele Belgische biertjes maken wij ons op voor het slot offensief van deze Battlefield tour.

Omdat er niet alleen aan geallieerde kant slachtoffers vielen, maar ook aan Duitse zijde, stappen we de volgende ochtend in de auto richting Langemark.
Hier, op het Deutscher Soldatenfriedhof Langemark, liggen meer dan 44.000 Duitse gesneuvelde militairen.

Ook hier vind je toegang via een klein bezoekerscentrum met beeldmateriaal en een korte wandelroute naar de ingang. Hier is het ook weer indrukwekkend om te zien wat voor grote gevolgen deze oorlog heeft gehad. Rijd je de Klerkenstraat uit richting Langemark-Poelkapelle, en steek je door naar de Zonnebekestraat, dan kom je aan het eind van deze weg bij het Canadese oorlogsmonument “The Brooding Soldier“. Dit monument is ter nagedachtenis aan de 2.000 Canadese militairen die bij de eerste gasaanval (tijdens de tweede slag om Ieper) het leven lieten.

In de omgeving van Ieper hebben meerder veldslagen plaatsgevonden. In totaal zijn er 4 slagen geweest.
Er valt nog veel meer te bekijken en te lezen over de slagen rond Ieper en de Eerste Wereldoorlog. Voor ons was Ieper met name de plek om te bezoeken omdat hier voor het eerst gebruik gemaakt werd van gifgas.
Wij hebben hier in zo’n anderhalve dag bijzonder veel indrukken opgedaan en ons gerealiseerd dat oorlog voeren van nu bijna een “luxe” is als je het vergelijkt met de loopgravenoorlog van 1914-1918.

De links in dit artikel helpen je meer informatie en inzicht te krijgen. Mocht je zelf interesse hebben om richting Ieper te gaan, zoek dan verder op internet en bekijk films als “Joyeux Noël” en “All quiet on the western front“.